Catatan Bahasa Sunda Kecap Rajekan

B. Kecap Rajekan

            Kecap rajekan nyaeta kecap-kecap anu diucapkeun dua kali boh sabagian tina eta kecap, boh sageumblengna kalawan robah sorana atawa heunteu. Kana kecap rajekan kaasup keneh kecap nu diucapkeun tilu kali bari dirobah sorana.

            Kukituna kecap rajekan teh bisa dibagi 4 bagian atanapi opat rupa :

1. Dwi Purwa
2. Dwi lingga
3. Dwi Wasana
4. Tri Lingga

1. Dwi Purwa

Nyaeta kecap-kecap nu dirajek engangna nu mimiti Purwa=heula, mimiti, hareup. Ku dirajek kitu teh nya timubl kecap-kecap nu hartina :

1. migawe leuwih ti sakali

Contona : Tutunjuk, sesepak, tatajong jst

2. lila ngalampahkeunnana

Contona : babanda, bibilintik, bubuara, jst

            (kukumpul tina saeutik nepi ka loba)

3. Rupa-rupa nu dipigawena

Contona : babantu, bebenah, mopolah, jst

4. Nyieun kecap barang tina kecap sipat

Contona : hihideung, mamanis, sesekeut, jst

5. Nuduhkeun kecap barang nu siga asal kecapna

Contona : bubuntut, sisiku, mamatam babantal, jst

6. Nu geus leungit asal kecapna

Contona : pipiti, pepetek, jst petey

7. Nyieun kecap barang tina kecap pagawean

Contona : cacapek, kakait, tutunjuk, guguling

8. Nyieun kecap barang cicipta atanapi abstrak

Contona : papayung, bebenteng, kokojok

                  (pangkat), (kakuatan)

cacapek è keur sato

Dwi Purwa anu make rarangken an hartina :

1. lila atawa leuwih ti sakali

contona : susurakan, seserian, pipindahan jst

2. barang tiruan

contona : momobilan, kukudaan, jejelemaan, jst

3. nu ngandung harti rupa-rupa

contona : kekembangan, bubuahan, pepelakan, dangdaunan, jst

4. ngaran bagian badan

contona : mumuncangan, pepeteyan, cecekotan, jst

5. mindeung makena

contona : momobilan, momotoran, bebecaan, jst.

Dwi purwa make rarangken eun anu ngandung harti :

1. Nuduhkeun rasa

Contona : singsireuman, titikuheun

2. Nuduhkeun kanyeuri

Contona : uuseupeun, sisidueun, jengjerikeun, jst

3. Nuduhkeun adat atawa kalakuan

Contona : pupujieun, beubeulieun, bubudakeun, jejepangeun

4. leuwih ti sakali

contona : dedeieun, eueuriheun, gegemeueun, jst

A. Dwi purwa nu make rarangken di hareup bakal diterangkeun sawareh dina bagian kecap rundayan. Upama ditilik wangunnana, dwi purwa teh bisa dibagi 4 rupa :

1. Anu sampurna : sespak, tatajong, bubuaya, popolah, bibilintik
2. Anu dikurangan sora irung dina engangna dirajek : babantu (heunteu babantu), tutunjuk, babanda
3. Anu ditambah rarangken jadi kecap rundayan :

Dadamping, pakokolot, seuseurian, bubudakeun

4. Anu ditambahan rarangken bari ditambahan aksara irung

Bongborosan, singsireumeun, deungdeuleueun

2. Dwi Lingga

Dwi lingga nyaeta kecap-kecap nu diucapkeun dua kali sageumbleungna sarta sajeraning kitu aya nu teu dirobah sorana jeung aya nu dirobah.

            Dwi lingga anu asal tina saengang lolobana geus dianggap kecap asal. Nu teu robah sorana ngarana dwi murni. Ari nu robah sorana disebut dwireksa.

Dwi murni hartina :

1. loba : buku-buku, jalma-jalma, gunung-gunung djst
2. nuduhkeun barang nu siga asal kecapna : kuda-kuda, tangan-tangan, siku-siku djst.
3. ngatepkeun : enya-enya, jongjon-jongjon, ngeunah-ngeunah djst.